Geeska Afrika waa dhul ku yaalla cirifka bari ee hortii Afrika, waxaan sidoo kale lagu tiriyaa mid ka mid ah meelaha ugu badan juqraafi ahaan, sababtoo ah waa dhul beeris ah.
Erayga “Geeska Afrika” waxa uu ka qaadaya qaabka uu dhulku u samaysan yahay khariirad ahaan, waana gees ku yaalla bariga fog ee Afrika.
Dhulka Geeska Afrika waxaa maanta lagu tiriyaa calaamad kala ah: Soomaaliya, Jabuuti, Itoobiya, iyo Ereteriya.
Waxaa xusid mudan in magacan aanay jirin adeeg dhexe; tusaale ahaan, Masaajidka iyo Muslimiinta kale waxay mandiqaddan ugu yeeri jireen Dhulka Xabashida, iyadoo markii dambe Bortuqiiisku u ekaa magaca Abaasiiniya.
Mandiqaddan waxaa kale oo ka mid ahaa dhulkii oo loogu yeeri jiray Bilaadu Zaylac, kaas oo ay ka hanaqaadeen imaaraad Islaami ah oo loogu magac daray Az-Zaylac.
Aqoonyahanno badan waxay ku qeexeen gobolka Geeska Afrika in uu yahay dhul ay deggan yihiin dadka Soomaaliyeed, oo ay kamid yihiin dhulka Soomaaliyeed ee gumeystayaashii reer Galbeed ku u gacan geliyeen dowladaha Kenya iyo Itoobiya.
Juqraafi-yaqaannada iyo culimada daraaseeya bini’aadamka waxay goosha in Geeska Afrika yahay dhulka ay Soomaalidu degto, xitaa haddii dhulalkaasi ay ka tirsan yihiin: Soomaaliya, Itoobiya ama Kenya.
Marka loo eegu, wadaaddada daraaseeya bini’aadamka:
Bedka Geeska Afrika waxaa lagu qiyaasaa 450,000 oo mayl laba jibbaaran, waana bedka Jamhuuriyadda Soomaaliya, dhegta kala bar bedka dalka Jabuuti, shan hore meel dhulka Itoobiya (gobolka Ogaadeeniya), iyo shan shuruudaha meel Kenya (gobolka waqooyi-bari).
Sidoo kale, مجلة السياسة الدولية (Majalladda Siyaasadda Caalamiga) ayaa ku qeexday Geeska Afrika sidii uu ahaa ka hor intii aanay Eritereya ka go’in Itoobiya.
Waxaa jira qeexid kale oo ay ka soo jeedeen aqoonyahanno ku takhasusay cilmiga waxbarashada, gaar ahaan kuwa daraaseeya loollanka ah, kuwaas oo ay ku magacaabeen Geeska Afrika lagu dabaqi karo saddex wadan oo siyaasad ah kuwa ugu istaraatiijisan oo kala ah:
Soomaaliya, Itoobiya, iyo Jabuuti.
Marka loo eego goobta juqraafiyeed ee uu ku fadhiyo Geeska Afrika, waa dhul ka badan 2,000,000 oo kiiloomitir oo laba jibbaaran, maadaama uu ka soo bilaabanayo badda Mediterranean-ka ilaa badweynta Hindiya.
Waxa uu leeyahay Geeska Afrika marin-biyood istaraatiiji ah kaas oo ka koonfurta Bab Al-Mandab ilaa woqooyiga Kanaalka Suweys.
Bedka marinkan biyaha ahna waxaa lagu qiyaasaa ilaa 169,000 oo mayl laba jibbaaran.
Dadka ku dhaqan Geeska Afrika waxa lagu qiyaasaa in ay ka badan yihiin 200 milyan oo qof.
WQ: Axmed Gureey
