Sanadihii la soo dhaafay, tiro aad u badan oo ah kiisas furuqa daayeerada ah ayaa laga soo sheegay dalalka Britain, Portugal, Spain iyo Mareykanka.
Dilaaca cudurkan fayraska ah oo markii ugu horeysay laga helay Daanyeerada, ayaa walaac badan ku abuuraya dalalkaas, gaar ahaan maadaama uu si toos ah u yimid kadib cudurkii Korona fayras ee ku fiday dunida oo dhan.
Furuqa Daanyeerada ayaa la og yahay inuu ka dhaco inta badan Galbeedka iyo Bartamaha Afrika, wuxuuna mararka qaarkood ku fidaa meelo kale.
Haddaba waxaa iswaydiin leh waa maxay cudurkani?
Furuqa daayeerku waa fayras keena calaamado dhowr ah, oo ay ku jiraan qandho iyo finan.
Cudurku inta badan waa mid fudud, inkastoo ay jiraan laba nooc oo waaweyn oo ku kala duwan xagga khatarta, kuwaas oo kala ah nooca Kongo, oo aad u daran, heerka dhimashaduna waa illaa boqolkiiba 10%, iyo nooca Galbeedka Afrika, oo heerka dhimashadiisu tahay qiyaastii boqolkiiba 1% oo kaliya. Kiisaska noocaan ah ayaana laga soo calaamadeeyay dalka Ingiriiska.
Professor caafimadka ka dhiga jaamacad ku taalla London, ayaa yiri: “Taariikh ahaan, waxaa jiray kiisas aad u yar oo la dhoofiyay, taasoo dhacday sideed jeer oo kaliya kahor sanadkii 2022-kii.”
Portugal waxay diiwaangelisay shan xaaladood isla sanadkaas, halka Spain ay tijaabinayso 23 xaaladood oo suurtagal ah. Iyadoo labada waddan aysan horay u soo sheegin wax kiisas oo ku saabsan Furuqa Daanyeerada.
Fayrasku waxa uu ku fidaa taabashada xayawaanka qaarkood ama inta badantaabashada u dhaxaysa dadka.
Waxaa cudurkaan markii ugu horreysay laga helay daanyeerada sannadkii 1958-kii, sidaas darteed ayaana loogu magacdaray Furuqa Daanyeerada, balse xayawaanka Dooliga ayaa hadda loo arkaa inuu kamid yahay xayawaanada ugu badan ee laga helo fayraskan. Iyadoo faafitaanka degdega ah ee cudurkan uu ka yaabiyay khubarada caafimaadka.
Kiiskii ugu horreeyay oo ku saabsanaa fayraskan ayaa ahaa 6-dii May sanadkii 2022-ka, kaas oo la sheegay in qofkii qabay uu u safray dalka Nigeria, Sidan ookale, khubaradu waxay ka digayaan faafitaanka ballaaran ee fayraskan, taas oo keeni karta in cudurkani uu ku dhaco dad hor leh.
Digniin ay soo saartay hay’adda caafimaadka ee dalka UK ayaa lagu sheegay, in kiisaskii ugu dambeeyay ay u badnaayeen rag isku sheegay inay yihiin Kooxaha LGBT-ga oo loo soo gaabiyo dadka isku jinsiga ah ee waxiska daya, kuwaas oo ay dawladdu galisay karantiil in mudo ah.
Waxa loogu yeero Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa sheegay, in saynisyahannadu ay hadda sameynayaan baaritaano la xiriira waxa keena xanuunkan, si ay u ogaadaan in fayraskani uu xiriir la leeyahay fayrasyo kale.
Xaalada ugu badan ee suurtagalka ka dhigaysa kororka kiisaska xanuunkan, ayaa ah safarka oo kordhay maadaama meesha laga saaray xannibaadihii lasoo rogaywakhtigii uu faafayay xanuunka COVID-1, kaas oo ku faafay dunida oo dhan.
“Aragtideyda shaqsiyadeed ayaa ah in cudurro badan ay ka jiraan Galbeedka iyo Bartamaha Afrika, waxaa dib usoo badanaya fayrasyada faafa, waana sababta aan u aragno kiisas badan,” waxaa sidaas sheegay masuul ka tirsan hay’ada Whitworth.
Wadamada qaar ayaa leh dhakhaatiir heegan ugu jira xanuunka Furuqa Daanyeerada, si ay u xakameeyaan, sababtoo ah waa fayras kamida fayrasyadadagadaga ku faafa, in kasta oo ay keenaan cuduro kale oo furuqa ka duwan.
Xanuunkan Furuqa ayaa lagu ciribtiray tallaal la sameeyay sanadkii 1980-kii, kaas oo tan iyo markaas la joojiyay.
Dhamaadka ololaha tallaalkaas ayaa horseeday in kiisaska cudurka daanyeerku uu kor u kaco meelaha uu cudurku ka jiro, sida ay sheegtay Anne Rimoin, oo ah borofisarad ku takhasustay cilmiga cudurrada faafa ee Jaamacadda California ee magaalada Los Angeles.
Hawenaydan ayaa wakaalada wararka ee Reuters u sheegtay, in baaritaanadadegdega ah ee kiisaska cusub ay muhiim tahay sababtoo ah, taas oo lagu ogaanayohababka cusub ee uu u faafo fayraskan ama isbeddelka ku yimaada, taas oo si fudud lagu go’aamin karo.
Ugu damabayntii Khubarada caafimaadka ayaa dadka kula talinaya inaysan ka argagixin faafitaanka fayraskan, kaas oo ay khubaradu sheegeen inuusan la mid ahayn sidii faysraskii Covid 19, hase ahatee ay muhiim tahay in feejignaan buuxda laga galo, Allaahna la isku xiro.
