Dadka reer Murutaaniya ayaa si farxad leh u soo dhoweeyay bisha barakeysan ee Ramadaan, waxayna aad u jecel yihiin in ay saacado badan ku sugnaadaan masaajidda, halkaas oo lagu qabto duruus, muxaadarooyin iyo fadhiyo aqooneed, kuwaas oo ay kormeerayaan culumada waaweyn ee dalkaasi.
Muslimiinta Murutaaniya ayaa caan ku ah xifdinta Qur’aanka kariimka ah, iyadoo dugsiyada lagu xifdiyo Qur’aanka kariimka ah ay ku baahsan yihiin dalka oo dhan, taas oo ka dhigtay dad aad u tiro badan oo ku nool waddankan Carbeed inay xifdisan yihiin Qur’aanka Kariimka.
Dadka reer Murutaaniya ayaa u dareera masaajida ka hor salaada duhur, halkaas oo ay ka bilaawdaan muxaadarooyinka iyo dawrooyin, kuwaas oo socda illaa salaada Casar, kadibna dib ayay bilaawdaan muxaadarooyinkaasi iyagoo socda illaa saacad kahor wakhtiga afurka.
Duruusta iyo muxaadarooyinka ka socda Masjidka weyn ee magaalada caasimadda ah ee Nouakchott ayaa loogu magac daray “Rawdat al-Siyaam” dadka ayaana sii aad ah u qaabila, iyadoo dhammaan kanaalada iyo idaacadaha gaarka loo leeyahay ay si aad ah u xiiseeyaan in ay maalin walba tabiyaan warbixinnada ku saabsan nuxurka muxaadarooyinkani.
Dadka reer Murutaaniya ayaa aad ugu dadaala, in ay habaynnada bisha Ramadaanka qeybgalaan salaadda taraawiixda oo dhan, waxaana inta badan masaajidda dalkalaga tukadaa sideeda rakcadood, iyadoo qur’aanka kariimkana la khatimo habeenka toddoba iyo labaatanaad ee bisha, halka imaamyada masaajidda qaarkood ay aad ugu dadaalaan in bisha labo jeer ay khatimaan Qur’aanka.
Inta lagu guda jiro bisha Ramadaan, warbaahinada dalkaas waxa ay aad u ugu dadaalaan in ay inta badan tabintooda u qoondeeyaan barnaamijyada lagu soo marti qaado culumada waaweyn iyo fuqahada dalkaasi, iyadoo ay u dheer tahay tartamada gaarka ah ee bisha barakeysan iyo baahinta dhammaan muxaadarooyinka Ramadaanka ee ka baxa masaajidda kala duwan ee dalkaas.
Afur-jimaaci ah ayaa lagu sameeyaa masaajido badan, dowladduna waxay ka qayb-qaadanaysaa dhaqaalaha lagu Afurinayo dadka ku suagan masaajidda qaar,inkastoo dawladda dalkaas ay tahay mid dimuqaraadi ah oo aan Shareecada Islaamka ku dhaqmin, iyadoo qof walba oo waqti u helo uu ku afurayo gudaha masjidka.
Hay’adaha Samafalka ee Murutaaniya ka jira ayaa sidoo kale kormeera nidaamka Afurka jimaaciga ee lagu qabto fagaarayaasha iyo meelaha ku dhow isbitaallada, halkaas oo sannad walba laga dhiso Cooshado lagu diyaariyay afurka bisha barakeysan ee Ramadaan, si ay gabaad ugu noqdaan dadka fuqarada, masaakiintaiyo socotada.
Dhalinyaro badan oo iskaa wax u qabso ah ayaa deeqo ka soo ururiya dadka samafalayaasha iyo kuwa deeqaha bixiya, si ay ugu diyaariyaan teendhooyinkan wax kasta oo qofka sooman u baahan yahay inuu ku afuro, oo ay ku jiraan cuntooyin iyo suxuun kala duwan.
Dad iskaa wax u qabso ah oo isugu jira dhalinyaro iyo haween ayaa cuntadan ku diyaariya xarumaha jamciyaadkooda, ka hor inta aysan u daabulin xerooyinka Afurka ee ay samafalayaashu u diyaariyeen dadka sooman oo u badan dadka musaafiriinta, kuwa dhaqaalahoodu hooseeyo iyo kuwa dhexdhexaadka ah.
Gobalada dalkan ayaa ku kala duwan cuntooyinka la isticmaalo Ramadaanka, ayadoo buslooyinka dalkaas ay isku dhiirigaliyaan isticmaalka cunnooyinka ay dhaqanka u leeyihiin dadyawga wadankaas ku dhaqan, inkasta oo casrigan dambe ay kusoo badanayso raashinka sajalaysan ee la warshadeeyay.
Cuntooyinka ugu caansan bisha Ramadaan ayaa ah waxa loo yaqaanno “Tajine” oo ah hilib lagu kariyay barandho iyo basasal saliid lagu shiilay, waxaana cuntadan loo arkaa inay tahay midda ugu isticmaalka badan bisha barakaysan ee Ramadaan, ayadoo la cuno salaada Taraawiixda kaddib.
“Bissam” ayaa lagu tiriyaa mid ka mid ah cabitaannada ugu muhiimsan ee bisha Ramadan laga waayin miisiska cuntada ee huteelada Murutaaniya, gaar ahaan qoysaska dakhligoodu yar yahay, waxaana loo yaqaanaa cabitaanada dadka saboolka ah.
Cabitaabka “Bissam” ayaa laga sameeyaa geedka loo yaqaano hibiscus, kuwaas oolagu sifeeyo muddo cayiman, kaddibna waxaa lagu macaaniyaa sonkor yar, waxaana loo isticmaalaa sida casiirka oo kale.
Bulshada dalkaas Mauritaniya ayaa aad u daneeya in ay bisha Ramadaan qabtaanbandhigyo ay uga gol leeyihiin in agabka aasaasiga ah ay qiimo jaban ku iibiyaan, iyadoo ay u dheertahay in si bilaash ah loo qeybiyo alaabo badan iyo in raashin loogu deeqo dadka danyarta ah.
Bandhigyadan ayaa laga furay fiidnimadii Khamiista, caasimadda Nouakchott iyo inta badan magaalooyinka waawayn ee Murutaaniya, halkaas oo lagusoo gudbinayay mashaariic tabarucaad ah oo raashin loogu qaybinayo dadka danyarta ah ee ku nool dalkaas.
